Podcast “Thép – Nền tảng của thế giới hiện đại” cùng PGS.TSKH Phạm Minh Sơn

HPG News xin giới thiệu Podcast: “Thép – Nền tảng của thế giới hiện đại” với chia sẻ từ PGS.TSKH Phạm Minh Sơn – một trong những nhà khoa học hàng đầu trong lĩnh vực Kỹ thuật Vật liệu và Luyện kim.

Với hơn ba thập kỷ gắn bó cùng nghiên cứu, giảng dạy và tư vấn chuyên môn, ông đã có nhiều đóng góp quan trọng cho sự phát triển của ngành thép Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực thép hợp kim và thép đặc biệt dùng trong các điều kiện làm việc khắc nghiệt.

“Thép là xương sống của nền công nghiệp hiện đại” – đó là cách PGS.TSKH Phạm Minh Sơn mở đầu buổi trò chuyện. Theo ông, trong mọi ngành sản xuất từ cơ khí chế tạo, năng lượng, xây dựng, giao thông cho đến quốc phòng thép luôn hiện diện như một vật liệu không thể thay thế. Nhờ tính cơ học vượt trội, khả năng chịu tải lớn, dễ gia công và giá thành hợp lý, thép trở thành nền tảng cho quá trình công nghiệp hóa của mọi quốc gia.

“Ngày nay, cùng với sự phát triển của khoa học vật liệu, chúng ta không chỉ sản xuất thép theo tiêu chuẩn thông thường mà còn có thể chế tạo những loại thép chuyên dụng cho từng lĩnh vực cụ thể. Mỗi loại thép đều được ‘thiết kế’ để đáp ứng những điều kiện làm việc đặc biệt, nơi mà vật liệu phải thể hiện toàn bộ sức bền, độ dẻo dai và khả năng chống chịu của mình,” ông Sơn chia sẻ.

Khi được hỏi về khái niệm “điều kiện đặc biệt”, PGS.TSKH Phạm Minh Sơn cho biết đó là những môi trường mà vật liệu phải chịu tải trọng cực lớn, dao động liên tục, nhiệt độ cao hoặc chịu tác động của môi trường ăn mòn mạnh – điển hình như trong các nhà máy luyện kim, hệ thống năng lượng hoặc các tuyến đường sắt cao tốc. Chính trong những điều kiện khắc nghiệt ấy, chất lượng thép và độ chính xác trong quy trình sản xuất trở thành yếu tố sống còn

Một trong những thách thức lớn nhất mà thép phải đối mặt là hiện tượng phá huỷ mỏi – “kẻ thù thầm lặng” đối với vật liệu kim loại. Đặc biệt, trong các ứng dụng như ray đường sắt, thép phải chịu tải trọng lặp đi lặp lại hàng triệu chu kỳ, dẫn đến sự suy giảm dần độ bền và xuất hiện vết nứt mỏi. Nguyên nhân trọng tâm thường bắt nguồn từ tổ chức kim loại không đồng nhất, khuyết tật bề mặt hoặc quá trình nhiệt luyện chưa được tối ưu. Nếu không kiểm soát tốt các yếu tố này, sản phẩm có thể mất khả năng chịu tải và tiềm ẩn nguy cơ xảy ra sự cố.

Để phòng tránh các rủi ro này, PGS.TSKH Phạm Minh Sơn nhấn mạnh ba yếu tố mà doanh nghiệp cần đặc biệt quan tâm. Thứ nhất, phải kiểm soát chặt chẽ công nghệ luyện – đúc – xử lý nhiệt, tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế nhằm đảm bảo độ tinh khiết và tính đồng nhất của thép. Thứ hai, cần đầu tư vào đào tạo nguồn nhân lực kỹ thuật, giúp người lao động hiểu sâu về bản chất vật liệu và quy trình sản xuất. Thứ ba, doanh nghiệp nên đẩy mạnh hợp tác với các viện nghiên cứu, trường đại học để liên tục cập nhật công nghệ mới và nâng cao năng lực nghiên cứu ứng dụng.

Về định hướng phát triển trong tương lai, chuyên gia luyện kim Phạm Minh Sơn bày tỏ sự lạc quan về triển vọng của ngành thép Việt Nam. “Việt Nam đang có điều kiện thuận lợi để phát triển các dòng thép đặc biệt phục vụ cho những lĩnh vực công nghệ cao như đường sắt cao tốc, năng lượng tái tạo hay chế tạo cơ khí chính xác. Điều quan trọng là chúng ta cần xây dựng một hệ sinh thái kết nối giữa doanh nghiệp, nhà trường và viện nghiên cứu – nơi tri thức, công nghệ và thực tiễn được kết hợp một cách hiệu quả,” ông Sơn nhận định.

Poscast: PODCAST03 .mp4